برف های بهاری

تک بیت های قشنگ. طرح های عاشقانه و موضوعات آموزشی

برف های بهاری

تک بیت های قشنگ. طرح های عاشقانه و موضوعات آموزشی

امام غزالی و کیمیای سعادت

کتاب کیمیای سعادت
امام غزالی(رح)

معلومات مختصر در مورد کتاب کیمیای سعادت:
کیمیای سعادت کتابی از
امام محمد غزالی درباره اصول دین اسلام، که در آخرین سالهای قرن پنجم هجری، به زبان فارسی نوشته شده است.
کیمیای سعادت چکیده‌ای است از کتاب بزرگ
احیاء علوم الدین، با افزون و کاستی‌هایی که غزالی آنرا با همان نظم و ترتیب، به زبان مادری خود نوشته‌است. مقدمه کتاب در چهار عنوان است: خود شناسی، خداشناسی، دنیاشناسی، و آخرت شناسی. متن کتاب مانند احیاء به چهار رکن تقسیم شده: عبادات، معاملات، مهلکات، و منجیات.

از جمله کتابهای پارسی امام غزالی کیمیای سعادت از ارزش بیشتری برخوردار است. این کتاب لطیف و زیبا از جمله گرانبها ترین آثار قرن پنجم هجری به شمار میرود که از لحاظ فصاحت کلام، سلاست انشاء و خالی بودن از تکلف و تصنع کمتر نظیر خود را در زبان پارسی دارد.

کیمیای سعادت چکیده ای است از کتاب بزرگ احیاء علوم الدین در تازی. در مورد احیاء علوم الدین ستایشهای زیادی صورت گرفته چنانکه بعضی گفته اند: «اگر علوم اسلامی نابود شود، همه را می توان از کتاب احیاء برون کشید.» که این گفته در مورد کیمیای سعادت نیز میتواند صدق کند و دانشوران کیمیای سعادت را «دایرة المعارف اسلامی و عرفانی» خوانده اند.

مقدمه کتاب در چهار عنوان است: خود شناسی، خدا شناسی، دنیا شناسی و آخرت شناسی. متن کیمیا مانند احیاء به چهار رکن تقسیم شده: عبادات، معاملات، مهلکات و منجیات. و هریک ازین چهار رکن به ده اصل تقسیم گردیده. در بیان این چهار رکن امام غزالی می فرماید:

«و اما ارکان این معاملت مسلمانی چهار است: دو به ظاهر تعلق دارد و دو به باطن. آن دو که به ظاهر تعلق دارد:

رکن اول گزاردن فرمان حق است، که آن را عبادات گویند.

رکن دوم نگاه داشتن ادب است اندر حرکات و سکنات و معیشت، که آنرا معاملات گویند.

و اما آن دو که به باطن تعلق دارد:

یکی پاک کردن دل است از اخلاق ناپسندیده؛ چون خشم و بخل و حسد و کبر و عُجب و ریا، که این اخلاق را مهلکات گویند و عَقَباتِ راه دین گویند.

و دیگر رکن آراستن دل است به اخلاق پسندیده، چون صبر و شکر و محبت و رضا و رجا و توکل، که آنرا مُنجیات گویند.»

امام غزالی بنابر گفته خودش در دیباچه کیمیای سعادت، این کتاب را برای کسانیکه به تازی فهم نداشتند تصنیف کرد. و چنین گفته: « وما اندرین کتاب، جملهء این چهار عنوان و چهل اصل شرح کنیم از بهر پارسی گویان؛ و قلم نگاه داریم از عباراتِ بلند و منغلق و معانی باریک و دشوار تا فهم توان کرد. و اگر کسی را رغبت به تحقیقی و تدقیقی باشد ورایِ این، باید که آن از کتاب تازی طلب کند چون کتاب احیاء علوم الدین و کتاب جواهرالقرآن و تصانیف دیگر، که در این معنی به تازی کرده آمده است؛ که مقصودِ این کتاب عوامِ خلق اند که این معنی به پارسی التماس کردند و سخن از حدِ فهمِ ایشان در نتوان گذاشت.»

کیمیای سعادت چندین بار توسط مرحومان احمد آرام و حسین خدِیوجَم با زحمات و کار جداگانه در تهران به چاپ رسیده است. مرحوم حسین خدیوجم، که ترجمهء پارسی احیاء علوم الدین را نیز تألیف و به چاپ رسانده، با زحمات بسیار و صدق بی انتها متن کامل کیمیای سعادت را در سال ۱۳۶۱ در دو جلد به چاپ رساند و تا حال بیش از ده بار به نشر رسیده است. کیمیای سعادت چندین بار به زبانهای انگلیسی، عربی، ترکی، ایتالوی، هندی و اردو، بنگالی و مالی (زبان کشورهای مالیزیا و سنگاپور) ترجمه گردیده است.

 

ربع عبادات

در ربع عبادات، غزالی برخلاف کتابهای فقهی به ظاهر عبادات نپرداخته و در همه جا فلسفه و معانی آنرا نیز مورد بحث قرار داده‌است. این رکن کتاب مانند ارکان دیگر، شامل ۱۰ اصل است:

اصل اول: در اعتقاد اهل سنت حاصل کردن

اصل دوم: در طلب علم کردن

اصل سوم: در طهارت

اصل چهارم: در نماز

اصل پنجم: در زکات

اصل ششم: در روزه و شرایط آن

اصل هفتم: در حج

اصل هشتم: در قرآن خواندن

اصل نهم: در ذکر حق تعالی

اصل دهم: در ترتیب وردها

ربع معاملات

در این رکن آداب و شرایط زندگی دنیوی مورد بحث قرار گرفته‌است و اصول و شرایطی که از نظر وی، و با توجه به احادیث و سنن اسلامی برای زندگی سالم ضروری است، بیان شده‌است. این ربع کتاب نیز مشتمل بر ۱۰ اصل می‌باشد:

اصل اول: آداب طعام خوردن

اصل دوم: آداب نکاح

اصل سوم: در آداب کسب و تجارت

اصل چهارم: شناختن حلال و حرام و شبهت

اصل پنجم: در گزاردن حق صحبت

اصل ششم: در آداب زاویه گرفتن و عزلت گرفتن از خلق

اصل هفتم: آداب سفر

اصل هشتم: آداب سماع و وجد

اصل نهم: امر به معروف و نهی از منکر

اصل دهم: در رعیت داشتن و ولایت راندن

ربع مهلکات

در این رکن غزالی به بررسی خطرات و دامهایی می‌پردازد که انسان را از راه راست باز داشته و از سعادت دنیوی و اخروی دور می‌سازد. این بخش کتاب مانند ارکان دیگر به ۱۰ اصل تقسیم شده و در اصل نویسنده به یکی از این آفات پرداخته و راه شناخت صحیح آن همچنین روش علاج و از بین بردن آن از خوی انسان را برشمرده‌است. این اصول عبارت‌اند از:

اصل اول: اندار ریاضت نفس

اصل دوم: در علاج شهوت شکم و فرج

اصل سوم: در علاج شرهِ سخن و آفتهای زبان

اصل چهارم: در علاج بیماری خشم و حقد و حسد

اصل پنجم: در علاج دوستی دنیا

اصل ششم: در علاج دوستی مال و آفت بخل

اصل هفتم: در علاج دوستی جاه و حشمت

اصل هشتم: در علاج ریا و نفاق اندر عبادت

اصل نهم: در علاج کُبر و عُجب

اصل دهم: در علاج غرور و فریفتگی

ربع منجیات

در این بخش کتاب خصوصیات، و کیفیتهای روحی که سبب نجات انسان از بلایا و حسن عاقبت وی می‌شود مورد بحث قرار گرفته‌است. این رکن نیز ۱۰ اصل است:

·                              اصل اول: در توبه

·                              اصل دوم: در صبر و شکر

·                              اصل سوم: در خوف و رجا

·                              اصل چهارم: در فقر و زهد

·                              اصل پنجم: در صدق و اخلاص

·                              اصل ششم: در محاسبه و مراقبه

·                              اصل هفتم: در تفکر و ندامت

·                              اصل هشتم: در توکل و توحید

·                              اصل نهم: در محبت و شوق

·                              اصل دهم: در مرگ و احوال آخرت

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد